James Suckling: Ελλάδα, μία οινική εξέλιξη προς την κλασική ποιότητα

Εξαιρετικά σχόλια απέσπασαν τα Ελληνικά κρασιά με κορυφή τα κρασιά του T-OINOS στην πρόσφατη έκθεση για τον Ελληνικό Αμπελώνα από τον James Suckling:

«Ήταν σχεδόν δύσκολο να θυμηθεί κανείς ότι οι εντυπωσιακοί αμπελώνες στην πλαγιά του λόφου του οινοποιείου Τ-Οίνος, το οποίο αναμφισβήτητα παράγει τα καλύτερα κρασιά της Ελλάδας, απέχουν μόλις 30 λεπτά με ταχύπλοο από τον έντονο κόσμο της Μυκόνου.

Ο αμπελώνας του Clos Stegasta βρίσκεται σε ένα ψηλό οροπέδιο, 460 μέτρα πάνω από τη θάλασσα, στην καρδιά του νησιού της Τήνου, το οποίο είναι πάνω από δύο φορές μεγαλύτερο από τη Μύκονο.

Οι αμπελώνες της Τ-Οίνος αγωνίζονται κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου να αντεπεξέλθουν στα φτωχά, κυρίως σχιστολιθικά εδάφη και στο μεταβλητό θαλάσσιο κλίμα με τους συχνά άγριους ανέμους του.

Παρόλα αυτά, τα καλύτερα κρασιά του, τόσο ένα καθαρό ασσύρτικο (λευκό) όσο και ένα μαυροτράγανο (κόκκινο), είναι σαφώς ένα σκαλοπάτι πιο ψηλά από τα περισσότερα κρασιά από την Ελλάδα.

Το Μαυροτράγανο Κυκλάδες Clos Stégasta Rare 2019 της τρέχουσας έκδοσης T-Oinos παρουσιάζει εξαιρετικό βάθος και ένταση, ενώ παραμένει γραμμικό και ακριβές με εντυπωσιακό χαρακτήρα δαμάσκηνου και σκούρων μούρων που υποστηρίζεται από υπονοούμενα γρανίτη, ιωδίου και όστρακου στρειδιών.

Την ίδια στιγμή, η άλλη κορυφαία τρέχουσα κυκλοφορία, το λευκό Τ-Οίνος Ασύρτικο Κυκλάδες Clos Stégasta Rare 2020, δείχνει τόση μεταλλικότητα και ζωντάνια με κομψό φρούτο που θα μπορούσε να είναι κάλλιστα αντίπαλος του Grand Cru Chablis.

«Αισθάνομαι μια ιδιαίτερη ενέργεια όταν βρίσκομαι εδώ στην Τήνο», παραδέχτηκε ο Γάλλος StephaneDerenoncourt, ο σύμβουλος οινολόγος της Τ-Οίνος που είναι γνωστός για τη δουλειά του επί δεκαετίες στο Μπορντό, όπου δημιούργησε σπουδαία κρασιά όπως το La Mondotte, το Domaine de Chevalier και το Pavie-Macquin.

«Μπορεί να είμαι πιο περήφανος για τα κρασιά που φτιάχνω στο Clos Stegasta από οποιοδήποτε άλλο οινοποιείο”, μας είπε χαρακτηριστικά.

Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς τα σχόλιά του αφού δει τους αμπελώνες με τα βραχώδη, συχνά γρανιτένια και σχιστολιθικά εδάφη και το ερημικό περιβάλλον με τη γαλάζια θάλασσα στο βάθος. Τα κρασιά που παράγονται εκεί είναι πραγματικά εξαιρετικά. Οι απλές εμφιαλώσεις λευκών και ερυθρών Clos Stegasta έχουν πράγματι ανταγωνισμό στην Ελλάδα, ωστόσο τα κρασιά μικρής παραγωγής με την προσθήκη «Rare» στις ετικέτες, που αντιστοιχεί σε λίγο πάνω από 1.000 φιάλες η καθεμία, είναι πραγματικά εξαιρετικά.

Δοκιμάζοντας τις νέες κυκλοφορίες για πρώτη φορά τον Αύγουστο, θυμήθηκα κάποιες από τις πρώτες φορές που δοκίμασα μπουκάλια του σύγχρονου θρύλου της Ισπανίας, του Pingus, στα τέλη του 1990 – ακριβώς όταν ξεκίνησε.

Και οι δύο έχουν την απίστευτη ενέργεια και διαύγεια με εξαιρετικό βάθος και ορισμό.

Δυστυχώς, τα “νέα” έχουν ήδη κυκλοφορήσει για τα σπάνια κρασιά του Clos Stegasta, και πλέον πωλούνται για περίπου 150 δολάρια το μπουκάλι, αν φυσικά μπορέσετε να τα βρείτε. Αξίζει ωστόσο να τα αναζητήσετε.

Το γεγονός ότι αυτά τα κρασιά υπάρχουν αποτελεί την καλύτερη ένδειξη για το ότι η Ελλάδα, επιτέλους, αφήνει το στίγμα της στον κόσμο της υψηλής οινοποιίας.

Η βοηθός συντάκτη Claire Nesbitt και εγώ ταξιδέψαμε στην Ελλάδα πριν από δύο εβδομάδες και δοκιμάσαμε σχεδόν 400 κρασιά από περίπου 70 παραγωγούς και εντυπωσιαστήκαμε από την ποιότητα.

Δεν ήταν ότι βρήκαμε πολυάριθμα κρασιά κλασικής ποιότητας – εκείνα που είναι πάνω από 95 βαθμούς – αλλά ανακαλύψαμε μια πολύ σταθερή και εξαιρετική ποιότητα για όλα σχεδόν τα κρασιά.

Λαμβάνοντας υπόψη και τον μοναδικό τους χαρακτήρα από κυριολεκτικά δεκάδες διαφορετικούς τύπους σταφυλιών και ιδιαίτερες τοποθεσίες, πρόκειται για συναρπαστικές και ικανοποιητικές φιάλες τόσο για να τις δοκιμάσετε όσο και να τις πιείτε.  Είναι ως επί το πλείστον φτιαγμένα με τρόπο που να τονίζεται η πόσιμη και τραγανή γεύση τους, γεγονός που τα καθιστά ακόμη πιο ελκυστικά.

Επιπλέον, κοστίζουν ως επί το πλείστον μεταξύ 20 και 30 δολαρίων το μπουκάλι.

ΜΑΥΡΟΤΡΑΓΑΝΟ ΚΑΙ ΆΛΛΑ

Είναι δύσκολο να γενικεύσεις για τα ελληνικά κρασιά, ιδιαίτερα μετά από μερικές εκατοντάδες δοκιμές φέτος.

Τα κορυφαία ερυθρά μας ήταν εκείνα από την Τ-Οίνος, αλλά δοκιμάσαμε και άλλα εξαιρετικά κρασιά από μαυροτράγανο, κυρίως από τα νησιά των Κυκλάδων (συμπεριλαμβανομένης της Τήνου) και την Κρήτη.

Αυτό που ξεχώρισε ήταν η μεταλλικότητα σε πολλά από αυτά, συχνά με σίδηρο και γρανίτη σε συνδυασμό με κόκκινα φρούτα, με αναμφισβήτητη φρεσκάδα. Μάλιστα, διαπιστώσαμε ότι πολλά από τα λευκά μας ήταν πιο γεμάτα με πιο ώριμα φρούτα, σε σύγκριση με τα κόκκινα.

Βρήκαμε μερικά εξαιρετικά ερυθρά από ξινόμαυρο, όπως το ξινόμαυρο “Ξινόμαυρο” του Οινοποιείου Παπαγεωργίου Σιάτιστα Αμπελώνας Μαγούτες 2018.

Πολλά από αυτά που δοκιμάσαμε ήταν ζουμερά και ισορροπημένα, τα καλύτερα με μαλακές και κρεμώδεις τανίνες, χωρίς σκληρότητα ή ξηρότητα. Εκείνα που ήταν κάτω από 90 υπολείπονταν περισσότερο σε ένταση παρά σε φρεσκάδα ή πόσιμοτητα.

Άλλα κορυφαία ερυθρά ήταν το χαρμάνι Kir-Yianni Imathia Ble Apelou 2019, και το Κτήμα Βίβλια ΧώραPangeon Biblinos Red 2015 από μια παλιά, αγνώστου ταυτότητας ποικιλία, και τα δύο, δομημένα και αστραφτερά με υπέροχο βάθος.

Τα κρασιά από το Αγιωργίτικο, επίσης, έδειξαν εξαιρετικό φρουτώδη χαρακτήρα, μερικά από τα καλύτερα με υπέροχες νότες βαλσαμικού και μπαχαρικών.

Για ένα συναρπαστικό κρασί από λιάτικο, αναζητήστε το Karavitakis Winery Liatiko Crete Indigenous Yeast 2019, ένα αρωματικό, εκλεπτυσμένο ερυθρό με ελαφρύ σώμα και λεπτές τανίνες, που όμως δείχνει πολυπλοκότητα και κομψότητα.

Τείνουμε να προτιμάμε το ασσύρτικο για τα λευκά (οκτώ από τα 20 κορυφαία κρασιά μας συνολικά), επειδή δημιουργεί κρασιά υψηλής ενέργειας με κοινό νήμα την αλμυρή, πυριγενή και μερικές φορές καπνιστή πολυπλοκότητα.

Η πικάντικη οξύτητα εξισορροπεί έναν σημαντικό αριθμό λευκών κρασιών στο υψηλότερο αλκοολικό φάσμα κοντά στο 15 τοις εκατό.

Τόσο τα ξηρά όσο και τα γλυκά κρασιά από ασσύρτικο ξεχωρίζουν από τη Σαντορίνη, αλλά υψηλή ποιότητα μπορεί να βρεθεί και σε όλη την Ελλάδα, από τη νότια Πελοπόννησο μέχρι τα βόρεια στη Φλώρινα.

Η ευελιξία του μπορεί επίσης να φανεί σε χαρμάνια με μοσχοφίλερο, μαλαγουζιά και άλλες τοπικές ποικιλίες, καθώς και με ορισμένες διεθνείς ποικιλίες όπως το sauvignon blanc, το chardonnay ή το μοσχάτο, δίνοντας τόσο φρέσκα, φρουτώδη κρασιά όσο και πυκνές, λιπαρές εκφράσεις.

Όσον αφορά στη ρετσίνα, δοκιμάστηκε μόνο μια χούφτα: ήταν πολύ εύγευστη, αρωματική και όχι υπερβολική. Εντυπωσιαστήκαμε περισσότερο με τα γλυκά κρασιά, κυρίως το Vinsanto από τη Σαντορίνη (τρία από αυτά ήταν στα 20 καλύτερα κρασιά μας συνολικά), καθώς και από το Κτήμα Σιγάλας και το Κτήμα Αργυρού, συμπεριλαμβανομένου ενός 2001 late release, τα οποία είχαν φανταστική πολυπλοκότητα και ένταση.

Δοκιμάσαμε επίσης ένα εξαιρετικό χαρμάνι γκερτραμίνερ και μαλαγουζιάς όψιμης συγκομιδής από το Κτήμα Άλφα – το Alpha Estate Florina Omega Late Harvest 2018.

Η γευσιγνωσία ήταν πολύ πιο απολαυστική και προκλητική σε σύγκριση με αυτό που συνάντησε το JamesSuckling.com πριν από περίπου 10 χρόνια, όταν κάναμε μια παρόμοια γευσιγνωσία σε ένα οινοπωλείο στη Μύκονο. Πράγματι τότε, ήταν μόνο περίπου 100 κρασιά, αλλά ήταν τόσο απογοητευτικό να δοκιμάζουμε τόσα πολλά υπερβολικά και υπερβολικά εκχυλισμένα κρασιά, με τόσα πολλά υπερβολικά ξυλώδη και δύσκολα στην κατανάλωση. 

Ίσως οι οινοποιοί ήταν σε μια χρονική στροφή ή η τοπική αγορά ήθελε ακόμα αυτά τα κρασιά;

Αλλά στα άλλα μέρη του κόσμου είχαν ήδη κινηθεί προς την κατεύθυνση της πόσιμης ποιότητας και της ισορροπίας στα κρασιά, ιδίως στα ερυθρά.

Αυτό κάνει ακόμα πιο συναρπαστικό το γεγονός ότι αυτή τη φορά, βρήκαμε ελκυστικά τόσα πολλά φυσικά και χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο κρασιά στη γευσιγνωσία μας.

Προφανώς, τουλάχιστον από όσα είπε ο οινοποιός του Τ-Οίνου Θάνος Γεωργιλάς, μια νέα γενιά νέων οινοποιών στα 20 και 30 τους χρόνια πρωτοστατεί σε αυτή την οινική εξέλιξη της ελληνικής οινοποιίας και παράγει δροσερά, πόσιμα και νόστιμα κρασιά χαμηλής παρέμβασης και επαφής με το δέρμα, καθώς και πιο κλασικές φιάλες.

Και μετά από ένα κύμα φύτευσης διεθνών ποικιλιών πριν από 30 χρόνια, οι ελληνικές ποικιλίες επανέρχονται στην τάση, σύμφωνα με την Ελένη Μπλούχου, υπεύθυνη μάρκετινγκ της Τ-Οίνος.

«Όσοι παράγουν ελληνικές ποικιλίες γίνονται πιο σοβαροί», δήλωσε η κ. Μπλούχου. «Μπορείς να γευτείς ένα καλό αποτέλεσμα στο μπουκάλι” ανέφερε χαρακτηριστικά.

Ο Αλέξανδρος Αβατάγγελος, ιδιοκτήτης της T-Oinos, πιστεύει ότι οι τεχνικές οινοποίησης στην Ελλάδα έχουν ανθίσει και ότι τώρα οι παραγωγοί πρέπει να επικεντρωθούν στο terroir: «Για να φτιάξεις σπουδαίο κρασί, πρέπει να δουλέψεις τη γη”.

Υπάρχουν τόσα πολλά ακόμα να μάθουμε για τα ελληνικά κρασιά. Απολαύσαμε σχεδόν κάθε λεπτό της γευσιγνωσίας στην Ελλάδα. Και τα κορυφαία κρασιά της γευσιγνωσίας, όπως τα νέα και πρόσφατα κυκλοφορήσαντα κρασιά Clos Stegasta Rare, μας έπεισαν ότι η γευσιγνωσία της επόμενης χρονιάς θα πρέπει να είναι ακόμη πιο εκτεταμένη.»